یادت بخیر ، دلار 3500 تومانی ! :: روزنامه خبر جنوب :: نیازمندیهای خبر جنوب
NID : 101239
1397/06/20
یادت بخیر ، دلار 3500 تومانی !
این همه التهاب ارزی از کجا آب می خورد؟ ويدا نعيمي -«خبرجنوب»/قيمت دلار و سكه دوباره پريد.بازي الاكلنگ قيمت ها در بازار ارز و طلا آنقدر هر روزه شده است كه گويي همه مي دانند پس از كاهش نه چندان چشمگير قيمت در اين حوزه ها فردا بايد منتظر افزايش دوباره بهاي آنها باشند.همه اين روزها به دنبال راهي براي مهار بازارهاي ارزي هستند.اين نكته هم به خوبي مشخص است که حوزه دلار و ارز در كشور آنقدر متزلزل است كه حتي تصميم هاي كوچكي در بازار شير خشك و پوشك گرفته تا سياست هاي كلان بين المللي روي آن تاثير مي گذارد. بديهي است در اين شرايط كانال هاي پلكاني دلار روز به روز بالاتر مي رود و براي خريد سكه نيز بايد ناز بيشتري خريد. دلار مهارنشدني ديروز اگرچه بر بازار هاي صادراتي و وارداتي تاثيرات محسوسي داشت امروز اما وارد لايه هاي جزئي تري شده و همه چيز را مي بلعد.بدتر اين كه تاثير نوساناتي دلار و سكه از سيستم هاي مديريتي خارج شده و يا در دست دلالان خارجي و داخلي و يا به قول مسئولان در كوچه و بازار ها قيمت گذاري مي شود.روزهاي گذشته دلار 3500 يادش به خير، پس از عبور از كانال 12 هزار توماني چند روزه ، خود را در مرز 13هزار و 800 تومان رساند و سكه يك ميلوني و نيمي چند ماه پيش، در مرز 4 ميليون و 300 هزار توماني جا خوش كرد.از قرار معلوم پاييزي كه در بهار امسال بر تنه ارز و سكه اي كشور نشست، خزاني بي برگ و بارتر را انتظار مي كشد. نمیدانیم چه شد! بر بازار ارز چه مي گذرد؟ فعالان بازار ارز از جریان این افزایش بیخبرند و میگویند واقعا نمیدانیم چه شد که دوباره قیمتها جهش کرد.ايسنا در اين خصوص گزارش مي دهد. در هفته گذشته بود که قیمت دلار به فاصله کمتر از چهار روز از کمتر از ۱۱ هزار به ۱۵ هزار تومان رسید. سرانجام روند بازار تغییر کرد و در روز شنبه و یکشنبه تا حدی کاهشی پیش رفت به طوری که قیمتها به کمتر از ۱۲ هزار و ۵۰۰ تومان هم رسیده بود و در شرایطی که پیشبینی میشد کاهش قیمت ارز ادامهدار باشد، ديروز بازار روی دیگری نشان داد و نوسان قیمت شدت گرفت. برای یورو هم این اتفاق افتاد و در حالی که قیمت این ارز به ۱۶ هزار تومان در هفته گذشته و تا کمتر از ۱۵ هزار تومان تا دیروز میرسید، برای ديروز بار دیگر از ۱۵ هزار و ۶۰۰ تومان هم عبور کرد. گذری بر بازار ارز از این حکایت دارد که بار دیگر رفت وآمد در بازار زیاد شده است. پیش از این که افراد فروشنده باشند، خریدار هستند و تقاضا بالا رفته است.پرس و جوی جریان افزایش قیمت ارز آن هم در شرایطی که خبرهایی مبنی بر جریان گرفتن ورود ارز به کشور مطرح شد، با واکنشهای جالبی از سوی فعالان بازار همراه است. وقتی به آنها میگوییم چرا دلار دوباره گران شد، گاهی میخندند و میگویند واقعا ما هم دیگر نمیدانیم در این بازار چه میگذرد. چرا وقتی اخبار از این حکایت دارد که صرافیها و صادرکنندگان میتوانند ارز وارد کرده و بفروشند، بار دیگر باید قیمتها رشد کند؟ فعالان بازار میگویند نااطمینانی مردم از آینده و تامین ارز در بازار خود عامل موثری بر این موضوع است، اما در مجموع اینکه فقط دو روز بازار آرام بوده و بار دیگر دچار نوسان تند شود، پاسخی ندارند.فعالان بازار پیشبینی دقیقی از آینده نداشته و عنوان میکنند این بازار به راحتی قابل کنترل نیست.تا چندي پيش گفته مي شد كه نوسانات ارزي به خاطر بالش ها و متكاهاي پر از دلار است و ازدياد حجم زنبيل هاي خانم هاي خانه دار از دلار به التهابات دامن مي زند. البته اين موضوع را نمي توان انكار كرد كه گردش بازار در دست عده اي افراد عامي و غير اقتصادي مي تواند خسارات زيادي به دنبال داشته باشد، اما براي نگاه جزئي تر به اين موضوع بايد به دنبال مسائل ريشه اي در سيستم هاي مديريتي بود. اگر در زمان شروع نوسانات ارزي و آغاز تحريم هاي بين المللي، روساي بخش هاي مربوط از جمله بانك مركزي واژه نمي دانم چه كار بايد بكنم را در ادبيات اقتصادي كشور وارد نمي كردند شايد امروز فعالان بازار ارز و سكه به صراحت واژه نميدانيم چه مي شود را به كار نمي بردند. حالا اما در اين شرايط برخي مسئولان امر صحبت هاي تازه تري را مطرح مي كنند و گمانه زني هاي جديد را ارائه مي دهند كه در ادامه به برخي از اهم آنان اشاره شده است. ايسنا در گزارشي به اين موضوع مي پردازد. رد پای پتروشیمیها و معدنیها در تخلفات ارزی! در شرایطی که رییس جمهور اخیرا « اقدام کسانی که ارز صادراتی خود را در اختیار سامانه نیما قرار نمیدهند، خیانت به کشور» تلقی کرد، رییس سازمان توسعه تجارت، نارضایتی رییس جمهور را از شرکتهای عمده بزرگ و صادراتی عنوان و اعلام مي كند: شرکتهای عمده صادراتی در بخش پتروشیمی، محصولات پایه نفتی و کانیهای فلزی که اکثرا شرکتهای شبهدولتی، وابسته به هلدینگهای بزرگ سرمایهگذاری و با مدیریت دولتی یا وابسته به نهادها هستند به تعهد خود در این زمینه عمل نکردند و ارز صادراتیشان را کامل به سامانه نیما نیاوردند.مجتبی خسروتاج - معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت و رییس سازمان توسعه تجارت - در این باره ادامه مي دهد: با توجه به آمارهای موجود از صادرات غیرنفتی ماهانه حداقل باید ۱.۵ میلیارد دلار ارز به سامانه نیما برمیگشت و طی چهار ماهه گذشته به حدود شش میلیارد دلار میرسید. وی مي افزايد: طی چند ماهه گذشته در مصوبات ابلاغی معاون اول رییس جمهور و ستاد بررسی مسائل اقتصادی به طور مرتب تاکید شده است که درآمدهای ارزی ناشی از صادرات محصولات غیرنفتی بایستی به چرخه اقتصادی کشور برگردد. البته در خصوص کالاهای خاص پتروشیمی، محصولات پایه نفتی و همچنین کانیهای فلزی تاکید بر این بوده که ارز ناشی از صادرات خود را بایستی به سامانه نیما واریز و در آنجا به شبکه بانکی یا صرافیها بفروشند.معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت ادامه داد: برای سایر محصولات صادراتی که سهم اندکی در کل صادرات غیرنفتی دارند همواره تاکید بر این بوده است که به یکی از روشهای اشاره شده در مصوبات ابلاغی آن سهم خود را در چرخه اقتصادی کشور ایفا کنند که آنها میتوانند نسبت به فروش ارز صادراتی در سامانه نیما، واردات از محل صادرات یا واگذاری پروانه صادراتی به دیگران، سپردهگذاری ارزی از محل صادرات، تسویهحساب بدهیهای ارزی داخلی از محل درآمد ناشی از صادرات و غیره در این راستا اقدام کنند.معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه دقیقا چقدر تاکنون ارز از این محل به سامانه نیما و بانک مرکزی تحویل داده است، توضیح مي دهد که درباره میزان ارز فروخته شده رقم دقیقی در اختیار نداریم و بانک مرکزی میتواند به این سوالات پاسخ دهد. اما از صادرکنندگان در این شرایط اقتصادی انتظار میرود با راهکارهای پیشرو سهم و نقش خود را به خوبی در گردش چرخه اقتصادی کشور ایفا کنند. به گفته اين مقام مسئول همكاري نكردن بخش هاي مختلف با سامانه هاي دولتي كنترلي ارز، مي تواند زير ساخت هاي معيوبي را در اين زمينه ايجاد كند. اين گلايه ها اما در حالي وجود دارد كه پيشتر بخش هاي پتروشيمي و صنعتي دولتي و حتي فعالان بخش هاي خصوصي نارضايتي خود را از نحوه فعاليت و عدم مديريت صحيح در سامانه نيما اعلام كرده بودند.نارضایتی برخی واحدهای پتروشمی از ارائه ارز در سامانه نیما طبق دستورالعمل ارزی دوم اردیبهشت از سوی معاون اول ريیسجمهوری قرار شده دلار حاصل از صادرات اقلام عمده صادراتی در قالب سامانه نیما با نرخ ۴۲۰۰ تومان جذب و معادل ریالی آن به تجار پرداخت شود تا ارز مورد نیاز واردکنندگان از این طریق تامین شود. در این راستا به صادرکنندگان پتروشیمی نیز شش ماه فرصت داده شده که ارز حاصل از صادرات را به سامانه نیما وارد کنند. با این حال همچنان برخی تولیدکنندگان پتروشیمی با این تصمیم به دلایل مختلف مخالف هستند.براي نوسانات دلاري دلايل ديگري نيز عنوان مي شود. متهم بازار ارز ۱۶۰۰ هزار میلیاردی شد شاخص اقتصادی پر حاشیهای که یکی از عاملان اصلی نوسان تند بازار ارز معرفی میشود همچنان با روند رو به رشدی به مسیر خود ادامه میدهد؛ حجم نقدینگی به حدود ۱۶۰۲ هزار میلیارد تومان رسید. تازهترین آماری که بانک مرکزی اعلام کرده نشان میدهد حجم نقدینگی در پایان تیرماه امسال به حدود ۱۶۰۲ هزار میلیارد تومان رسیده که نسبت به اسفندماه تا ۴.۷ درصد و در مقایسه با تیرماه سال گذشته ۲۰.۱ درصد رشد دارد. گر چه نقدینگی همچنان افزایشی پیش رفته، اما در مقایسه با دورههای قبل از سرعت رشد آن تا حدی کم شده است؛ به طوری که در تیرماه ۱۳۹۶ نسبت به اسفندماه سال قبل از آن حدود ۶.۴ درصد و همچنین تیرماه ۱۳۹۶ به همین ماه در سال ۱۳۹۵، ۲۳.۳ درصد رشد داشت. حجم نقدینگی در تیرماه امسال نسبت به تیرماه ۱۳۹۵ حدود ۵۲۰ هزار میلیارد تومان و در مقایسه با همین ماه در سال گذشته تا ۲۷۰ هزار میلیارد تومان رشد دارد. از مجموع نقدینگی موجود ۱۳۸۷ هزار میلیارد تومان را شبه پول تشکیل میدهد که عمده آن مربوط به سپردههای بانکی و ۲۱۴ هزار میلیارد تومان دیگر مربوط به پول در گردش بوده است. در حالی رقم نقدینگی همچنان در اقتصاد ایران رو به رشد حرکت میکند که بارها از سوی برخی مسئولان و کارشناسان به عنوان عامل اصلی التهابات بازار ارز معرفی شده است و گفته میشود سرگردانی این نقدینگی و روند رو به رشد آن که محل مشخصی برای سرمایهگذاری ندارد، موجب حرکت به سمت بازار ارز شده است. انتخاب اما در گزارشي افزايش دوباره دلار را از زاويه اي سياسي تر بررسي مي كند. یک ماجرای مشکوک؛ بازنشر یک خبر قدیمی در روز گذشته که جلوی سقوط دلار را گرفت! در شرایطی که دو روز گذشته قیمت دلار افت قابل توجهی پیدا کرده بود، ناگهان انتشار یک خبر درباره FATF، نه تنها جلوی این توقف را گرفت بلکه نرخ دلار را بار دیگر بالاتر برد. در شرایطی که روز گذشته قیمت دلار افت قابل توجهی پیدا کرده بود، ناگهان انتشار یک خبر درباره FATF، نه تنها جلوی این توقف را گرفت بلکه نرخ دلار را بار دیگر بالاتر برد. خبر مذکور ادعا کرده بود که مجمع تشخیص مصلحت نظام با یکی دیگر از لوایح FATF مخالفت کرده است. این در حالی است که روابط عمومی مجمع ديروز اعلام کرد: گمانه زنیها و انتشار اخباری مبنی بر رد لوایح مجلس شورای اسلامی در هیات عالی نظارت، برداشتی نادرست از این فرایند قانونی و گردشکار معمول در چارچوب وظایف مجمع تشخیص مصلحت نظام است. خبر مذکور، اولین بار توسط دو رسانه خاص منتشر شد و نکته قابل تامل اینکه تاریخ نامه مربوطه، 4 شهریور ماه، بود. اين وضعيت مشابه در بازار سكه نيز حاكم بود.بازار ارز و دلار اين روزها به موازات يكديگر از هم تاثير پذيري مي كنند.گويي هيچ كدام نمي خواهند در رقابت گراني ها جا بمانند. براي اين موضوع نيز دلايل مختلفي از سوي كارشناسان مطرح مي شود. نوسانات اخیر بازار ارز و سکه نشاندهنده عدم کنترل بازار است رییس کمیسیون طلا و جواهر تهران در گفت و گو با اقتصاد آنلاين مي گويد: بنده که سالها در زمینه طلا وسکه فعالیت داشتهام اصلا نگران تحریمها، تهدیدها و عربدهکشیهای خارجی نیستم، بلکه بیشتر نگرانی بنده معطوف به درون است. متاسفانه ما در سالهای اخیر زیرساختهای لازم را ایجاد نکردهایم تا در شرایط لازم از آن بهرهبرداری کنیم.آیت محمدولی ادامه مي دهد: نوسانات اخیر بازار ارز و سکه نشاندهنده عدم کنترل بازار است و برای این منظور باید برنامههایی اجراء شود که از نظر مقدار و تیراژ، پشتیبانی کافی صورت بگیرد. البته این تزریق باید به صورت کنترلشده و با دریافت بانک اطلاعاتی جامع از درخواستکنندگان باشد.وي همچنين مي گويد: رفتارهای ما باید به گونهای باشد که مردم این سیگنال را دریافت کنند که تصمیمات براساس واقعیات است، در آن صورت بازار نمیتواند در برابر سیاستها و طرحها واکنش نشان دهد. اگر مشاهده میکنیم که در ماههای اخیر بازار نسبت به برنامههای اعلامی واکنش نشان داده به این دلیل بوده که این سیاستها فاکتورهای لازم را نداشته است.وی اضافه مي كند: باید رفتار ما با بازار براساس منطق باشد، هنوز ما آمار مناسبی از فعالین بازار در اختیار نداریم، کنشگران حوزه طلا و سکه به درستی سازماندهی نشدهاند و شرایط لازم برای فروشندگان سکه یا صرافیها لحاظ نمیشود.نكته اي كه اما اين روزها بيشتر از هر زمان ديگري مورد توجه كارشناسان قرار گرفته موضوع فراهم كردن زير ساخت هاي لازم براي كنترل نوسانات در بازار ارز و سكه است. به باور آنان تنها از طريق ايجاد سد در برابر آسيب هاي ارزي و سكه اي داخلي است كه ضربه هاي خارجي را براي جلوگيري از نوسانات بيشتر مهار مي كند. موضوعي كه در شرايط موجود لازم است بيش از پيش مورد توجه مسئولان امر قرار گيرد.