خروج 3 میلیارد دلاری سرمایه از ایران

در 3 ماه اول سال جاری، خالص حساب سرمایه کشور 2.9 میلیارد دلار منفی گزارش شده که نشان‌دهنده خروج سرمایه از کشور است. هر چند با توجه به شیوع کرونا در کشور، تعطیلی‌های چند باره و احتمال افزایش کسری بودجه دولت این امر نامحتمل نبود چراکه عملا جذابیت‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری برای سرمایه‌داران از بین رفته و به نظر می‌رسد این وضعیت تا زمانی که شیوع کرونا به‌طور قابل ملاحظه‌ای کاهش نیابد، ادامه خواهد داشت.
شاید اگر نرخ دلار در بازار داخلی در فصل‌های تابستان و پاییز به کانال 30 هزار تومانی وارد نمی‌شد ‌این عدد نیز افزایش پیدا می‌کرد. با استناد به آمارهای بانک مرکزی، رقم نقدینگی تا پایان خرداد به 2651 هزار میلیارد رسیده که نشان می‌دهد، رشد نقدینگی در این فصل 7.3 درصد بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایشی 2.1 واحد درصدی داشته که ممکن است به تورم‌های بالاتر بینجامد. هر چند رییس کل بانک مرکزی در واکنش به رشد نقدینگی معتقد است منجر به تورم بالایی نمی‌شود چراکه بخشی از آن صرف کسری بودجه خواهد شد. برآیند شیوع کرونا آن ‌هم در مقیاس وسیع، ناترازی بودجه، بی‌ثباتی‌ها و تنش در سیاست‌های داخلی و در نهایت افزایش تورم به خصوص در آبان‌ ماه و احتمال نرخ‌های بالاتر برای ماه‌های آتی از مبهم شدن چشم‌انداز اقتصاد کشور حکایت دارد. در10 سال اخیر 9 سال خروج‌های ریز و درشت سرمایه از کشور رخ داده است. به نظر می‌رسد با توجه به شرایط اقتصادی، سیاسی و بین‌المللی، این خروج‌ها ادامه‌دارتر و حتی در مقیاس‌های وسیع باشد.
آنچه به احسن تبدیل می‌شود براساس آمارهای بانک مرکزی در 3 ماه نخست سال جاری حدود دو میلیارد و 903 میلیون دلار از کشور خارج شده است.

چرا مردم سرمایه هایشان را به دلار تبدیل می کنند
هر چند خروج سرمایه در فصل بهار سال جاری نسبت به بهار سال گذشته کاهشی 750 میلیون دلاری داشته اما نشان می‌دهد که افراد به دلیل نا اطمینانی از آینده اقتصادی همچنین نامشخص بودن سیاست‌ها و مشی تصمیم‌ها، ترجیح می‌دهند سرمایه‌های خود را به دلار تبدیل کرده و از کشور خارج کنند. این روند در 10 سال اخیر بر کشور حاکم بوده است؛ به گونه‌ای که در سال‌های 89 تا 3 ماهه نخست سال جاری حدود 113میلیارد و 269 میلیون دلار از کشور خارج شده است. برای پی بردن به بزرگی این عدد باید دانست که کل درآمد نفتی ایران در سال 2019 حدود 19میلیارد و 233 میلیون دلار برآورد شده بود.
از سال 89 تا 3 ماهه نخست سال جاری، تنها در سال 93 و به واسطه روی کار آمدن دولت یازدهم، حساب خالص سرمایه مثبت شد و به 559 میلیون دلار رسید. هر چند روند خروج سرمایه در سال‌های بعدی ادامه داشت. هر چند آمارهای بانک مرکزی از خالص حساب سرمایه جزیی نیست و تنها اعداد نهایی آن در گزارش‌ها عنوان شده و مواردی از قبیل ارز برای تجهیزات دفاعی و نظامی که محرمانه تلقی می‌شوند، منتشر نمی‌شوند. اما آنچه می‌توان از حساب خالص سرمایه استنتاج کرد، روند خروج سرمایه حتی با وجود نوسانات ارزی است. هر چند خروج سرمایه در سال 98 نسبت به 96 افتی 76 درصدی داشته که بخش عمده آن به دلیل افزایش 270 درصدی نرخ ارز بود اما در دو سال اخیر که قیمت دلار بر مدار صعودی و غیرقابل پیش‌بینی است، حساب خالص سرمایه منفی می‌شود.

رشد بی سابقه نقدینگی
گزارش‌های منتشره بانک مرکزی از متغیرهای پولی نشان می‌دهد که رشد نقدینگی در اولین فصل از سال جاری با افزایشی 7.3 درصدی نسبت به فصل زمستان 98 به 2651 هزار میلیارد تومان رسیده است. در این مدت روزانه 2 هزار میلیارد تومان به رقم نقدینگی افزوده شده که نسبت به سال قبل حدود دوبرابر افزایش داشته است. در کنار رقم نقدینگی، پایه پولی نیز در فصل بهار افزایشی 8.8 درصدی داشته و به 383 هزار میلیارد تومان رسیده است. با توجه به اینکه دولت در تنگنای شدید مالی قرار دارد و کشور نیز در حال حاضر در تعطیلی دو هفته‌ای به سر می‌برد، هزینه‌هایی مانند کاهش تولید ناخالص داخلی، افزایش شمار بیکاران و تعطیلی کسب وکارها دور از ذهن نباشد. اما آنچه می‌تواند بر آهنگ خروج سرمایه از کشور تاثیر بگذارد، پیش‌بینی هرچند دم‌دستی از متغیرهای اقتصادی مانند تورم، نقدینگی و در نهایت رشد اقتصادی است. با توجه به اینکه نقدینگی و پایه پولی تا پایان تابستان سال جاری افزایشی 36.2 و 26.1 درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته افتادند به 2895.95 هزار میلیارد و 372 هزار میلیارد تومان رسیده است. رشد نقدینگی در 6ماه نخست سال جاری در 6 سال اخیر بی‌سابقه بوده است.
تغییرات زیاد در ذخایر ارزی بانک مرکزی براساس گزارش بانک مرکزی از نماگرهای اقتصادی در3ماه نخست سال جاری، در این مدت تغییر در ذخایر ارزی بین‌المللی بانک مرکزی منفی یک میلیارد دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدود 660 میلیون دلار کمتر بوده است. در 3 فصل از 4 فصل سال گذشته بانک مرکزی شاهد تغییرات منفی در ذخایر خود بود که مجموع آنها 10 میلیارد بوده است.

/انتهای متن/